Conflictstijlen
Het Thomas-Kilmann model
Een kenmerk van een conflict zijn de tegenstrijdige belangen van de partijen. De één heeft een ander belang dan de ander. Dit levert een spanning op tussen de verschillende partijen. Dit spanningsveld hebben Thomas & Kilmann in een assenmodel geplaatst waarmee zij vijf verschillende manieren karakteriseren om met tegenstrijdige belangen om te gaan: doordrukken, vermijden, samenwerken (exploreren), toegeven of een compromis sluiten.
1. Doordrukken - 'my way or the highway'
Je gaat je eigen belang nastreven, zonder je te bekommeren om het belang van een ander.
Je kunt deze stijl toepassen als je:
- voldoende macht hebt
- verdere relatie niet belangrijk is
- iets snel en onder hoge druk een beslissing vereist
Voorbeeld
Je hebt een hele sollicitatieprocedure doorlopen, nu alleen het arbeidsvoorwaarden gesprek nog. Je hebt een bedrag in je hoofd, maar je nieuwe werkgever blijkt dat niet te willen bieden. Je houdt voet bij stuk, staat niet open voor een gesprek en neemt het risico de hele baan mis te lopen.
2. Vermijden - 'I'll think about it tomorrow'
Nog je eigen belang als het belang van een ander wordt nagestreefd. Je gaat het conflict niet aan.
Je kunt deze stijl toepassen als:
- het nu niet de juiste moment is om het te bespreken
- het issue het niet waard is om een conflict aan te gaan
- emotie te hoog is om het nu aan te pakken
Voorbeeld
Je let even niet op tijdens het fietsen en vergeet je hand uit te steken. Een zeer oplettende voetganger spreekt jou toe ' Stomme trut, kun je niet uitkijken'. Je haalt je schouders op en fietst verder. Natuurlijk besluit je voor de volgende keer beter bij de les te blijven.
3. Samenwerken (exploreren)- 'Two heads are better than one'
Hierin ga je samen met de ander op zoek naar een oplossing die de belangen van jullie beiden bevredigt. Je gaat de relatie goed proberen te houden om het doel te realiseren.
Deze stijl kun je toepassen als:
- het belangrijk is omdat je samen verder moet en jullie elkaar hard nodig hebben
- het open in de communicatie het recht op het vernemen van elkaars mening belangrijk is
Voorbeeld
Je hebt steeds misverstanden en irritaties met je baas. Volgens jou ligt dat aan haar stijl van leidinggeven. Ze geeft jou (en anderen) veel te weinig ruimte. Je vindt daardoor je werk de laatste tijd niet leuk meer. Tijdens een functioneringsgesprek merkt ze op dat je de laatste tijd wel erg kortaangebonden bent. Eerst ga je hierover met haar in discussie. Vervolgens meld je schoorvoetend je probleem. Tot jouw verrassing blijkt zij hier erg open voor te staan. Ze luistert goed naar je verhaal en vertelt op haar beurt waarom zij overal zo dicht op zit. Aan het eind van het gesprek vraagt ze je om haar af en toe in een tweegesprek van feedback te voorzien. Maar dan wil ze wel afspreken dat jij je weer open opstelt. Jij zegt dat toe en geeft haar de maanden die volgen steeds positieve en negatieve feedback op haar manier van leidinggeven.
4. Toegeven - 'It would be my pleasure'
Dit is gericht op de bevrediging van het belang van een ander en verwaarlozing van het eigen belang. Het element zelfopoffering is aanwezig.
Deze stijl is toepasbaar als:
- nu iets toegeven krediet geeft voor de toekomst
- het je weinig moeite kost eigen fouten of veranderende inzichten te erkennen
- het jou weinig kost en voor de ander belangrijk is
Voorbeeld
Je hebt net een nieuwe baan. Je vertelt je baas jouw goede idee, waarmee hij volgens jou veel geld bespaart. Hij zegt zonder goed naar je te luisteren: "Zo werkt het niet, maar daar kom je later wel achter." Omdat je hem niet nog zo goed kent, besluit je maar mee te gaan. "Je hebt gelijk, ik moet nog veel leren. Misschien kom ik er later nog eens op terug."
Bal, W., Fabry, T., Keuns, M., Leroy, A., & Peetroons, S. (2019). In dialoog (In dialoog 2 editie, Vol. 2019). Karel de Grote Hogeschool Antwerpen.
Welke stijl is nu effectief in welke situatie?
Dat hangt van de situatie af. Elke stijl is effectief in bepaalde situaties. Zo moet een leider doordrukken als er veel tijdsdruk is en hij zeker weet dat hij gelijk heeft. Hij kan beter samenwerken om het probleem op te lossen als hij de ander nodig heeft en de belangen even zwaar wegen. Het voorstellen van een compromis is beter als een tijdelijke oplossing helpt en wanneer de belangen niet al te groot zijn. Toegeven kan als stijl effectief zijn als er krediet moet worden opgebouwd voor later en als het resultaat er eigenlijk niet zoveel toe doet. Het conflict vermijden tenslotte, kan het beste zijn indien de ander duidelijk machtiger is en het eigen gelijk niets oplost.
CONFLICTSTIJLEN THOMAS KILMANN Thomas-Kilman MODEL Killman Kilmann. (z.d.). 123management. Geraadpleegd op 3 april 2022, van https://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_13_conflictstijlen.html